Melazma Nedir? (Gebelik Maskesi)
Melazma Nedir? (Gebelik Maskesi)
Melazma, yüzün her iki tarafında kahverengimsi lekeler oluşmasıdır. Melazma halk arasında gebelik maskesi veya gebelik lekesi olarak da bilinir.
Melazma, kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür ve genellikle 20 ila 40 yaşları arasında başlar. Melazma en çok kolayca bronzlaşan veya doğal olarak koyu bir cilde sahip olan kişilerde görülür.
Melazma Neden Olur?
Melazma lekesinin nedeni oldukça karmaşıktır. Ancak genetik olarak yatkın bireylerde, yaşlanma ile birlikte cildin güneş görmesi ile oluşabileceği düşünülmektedir. Melazma oluşumunda rol oynayan faktörler şunlardır:
Aile öyküsü: Melazma lekesi olan insanların %60’ında ailede de melazma bulunmaktadır.
Güneşe maruz kalma: Kontrolsüz ve korunmasız güneşe maruz kalmak cilde rengini veren melanin pigmentini arttırarak melazma oluşumunu kolaylaştırır.
Hormonlar: Hamilelik, östrojen/progesteron içeren doğum kontrol hapları, rahim içi spiraller gibi kadınlık hormonunun arttığı hastalarda melazma daha sık görülür.
Ayrıca tiroid hastalıkları da melazmayla ilişkilendirilebilir.
İlaçlar ve kozmetik ürünler: Kanser için yeni hedefe yönelik ilaçlar, kokulu kozmetik ürünleri güneş ile reaksiyona girerek melazmayı tetikleyebilir.
Melazma Belirtileri
Melazma, yüzün her iki tarafında, açık-koyu kahverengi lekeler ile kendini gösteren ve kozmetik dışında başka bir şikayete yol açmayan renk değişiklikleridir.
Sentrofasial melazma olarak bilinen türde alın, yanaklar, burun, üst dudak etkilenebilir. Ancak üst dudağın filtrum adı verilen ortasındaki çökük bölgede genelde leke oluşmaz. Melazma hastalarının %50-80’inde lekeler yüz bölgesinde oluşur.
Ekstrafasiyal melazma çok daha nadir görülür. Bu melazma türünde ön kollar, üst kollar ve omuzlar gibi güneşe maruz kalan yerlerde lekelenme görülür.
Melazma, ciltte artan melanin düzeyine göre epidermal, dermal ve karma tiplere ayrılabilir. Epidermal melazma, derinin üst tabakasında renk değişimi olmasıdır. Genelde sınırları belirgin, koyu kahverengidir. Tedaviye iyi yanıt verir.
Dermal melazma ise derinin dermis adı verilen alt tabakasına kadar ilerlemiş cilt koyulaşmasıdır. Sınırları çok belirgin değildir ve tedaviye yanıt vermeyebilir.
Karma tipli melazma ise bu ikisinin karışımıdır ve tedaviye orta derecede cevap verir.
Melazma Teşhisi
Melazma teşhisi, lekeyi doktorun dışarıdan direkt görmesi ile genellikle koyulabilir. Ancak wood lambası ve dermoskop adı verilen aletlerle cildin incelenmesi de mümkündür. Tanıdan emin olunamadığı durumlarda biyopsi nadiren de olsa yapılabilir.
Melazmanın Tedavisi
Melazma tedavisinde en önemli aşama lekelerin oluşması ve ilerlemesini engellemek için önlem almaktır. Melazma lekesi oluşmaması için alınabilecek önlemler şunlardır:
- Yıl boyu, yaz veya kış fark etmeden ömür boyu güneşten korunmak gerekir.
- Güneşten korunma geniş kenarlı şapka, kıyafetler ve yüksek spektrumlu çok yüksek koruma faktörlü (SPF50+) güneş kremleri ile sağlanabilir.
- Mümkün olduğunca yazları güneşin en tepede olduğu vakitlerde dışarı çıkılmamalıdır.
- Mümkünse melazmaya neden olabilen doğum kontrol hapları gibi ilaçları bırakmak gerekir.
- Kalitesiz, kokulu kozmetik ürünler kullanılmamalıdır.
1-) Melazma kremleri: Melazma lekesi tedavisinde ilk sırada ve en sık kullanılan tedavi kremlerdir.
Krem tedavilerinden en etkili olanı hidrokinon, tretinoin ve kortizon içeren kremlerin bezelye tanesi kadar karıştırılıp her gece tüm yüze sürülmesidir. Ortalama 2-4 ay boyunca bu kremler kullanılmalıdır. Bu tedavi özellikle epidermal melazmada %60-80 başarıya sahiptir.
Bu kremler kış aylarında kullanılmalıdır. Çünkü yaz aylarında güneşten iyi korunulmadığı takdirde lekeleri kötüleştirebilme olasılığı vardır. (Retinoid Kremler Nasıl Kullanılır?)
Azelaik asit içeren kremler özellikle yaz aylarında tek başına veya diğer kremlerle birlikte melazma tedavisinde kullanılabilir.
Sisteamin, C vitamini, traneksamik asit, glutatyon içeren kremler de leke açıcı olarak daha düşük etkili olsa da kullanılabilir.
2-) İlaç tedavileri: Traneksamik asit içeren ilaçlar melazmayı tetikleyen maddelerin oluşumunu engelleyerek etki gösterir. Ancak bu ilaçlar yan etkileri nedeniyle çok fazla kullanılmamaktadır.
3-) Peeling ve lazer tedavileri: Kimyasal peelingler ve lazerler melazma tedavisinde kullanılabilse de özellikle koyu ciltli kişilerde kendisi de lekeye neden olabilir. Bu nedenle bu tedavileri denemeden önce krem tedavileri kullanılmalıdır.
Glikolik asit gibi alfa-hidroksi asitler (AHA) veya salisilik asit gibi beta-hidroksi asitler (BHA) peeling olarak cilt soyma amaçlı kullanılabilir.
Yoğun atımlı ışık (IPL) tedavisi, Q-anahtarlı lazer, Nd:YAG lazer, ablatif ve ablatif olmayan fraksiyone lazerler gibi birçok tür lazer melazma tedavisinde kullanılabilse de uzman doktorlar tarafından uygulanmalıdır.
Melazmanın özellikle uzun süredir var olması ve derinin derin tabakasında oluşması tedavi şansını azaltır. Başarılı bir şekilde tedavi edilse bile güneşten yeterince korunmadığı takdirde tekrarlar. Bu nedenle güneşten korunma yöntemlerini iyice bilmek oldukça önemlidir.
Melazma ve Güneş Lekesi Aynı Şey mi?
Melazma ve güneş lekesi aynı şey değildir. Güneş lekesi, güneşe korunmadan, uzun yıllar maruz kalınması sonucu oluşan lekelerdir. Melazmada ise güneş ışınları bir risk faktörü olsa da tek başına yeterli değildir. Genetik olarak yatkınlığı olan kişilerde ilaç kullanımı, hamilelik gibi diğer nedenlere bağlı da oluşabilir. Ayrıca çoğu zaman tek bir güneş lekesi daha küçükken, melazma lekesi daha geniş alanı kaplar.
