Dudakta Uçuk Neden Çıkar? Dudakta Uçuk Nasıl Geçer?
Dudakta Uçuk Neden Çıkar?
Dudakta uçuk genelde dudakların kenarında, üzerinde veya çevresinde oluşur. Küçük, sıvı dolu kabarcıklar şeklinde döküntü yapar. Bu kabarcıklar çoğu zaman grup oluşturacak şekilde yakın olarak oluşurlar.
Dudakta uçuk, HSV (Herpes simplex virüs) adı verilen virüs nedeniyle ortaya çıkar. HSV’nin HSV-1 ve HSV-2 olarak iki farklı türü bulunur. HSV-1, dudakta uçuğun nedeni iken HSV-2 genital uçuktan sorumludur. (Genital uçuk nedir, nasıl geçer?)
HSV virüsü, yakın temas ile bulaşır. Öpüşme, cinsel birliktelik, ortak yemek kapları, havlular, tıraş bıçakları en sık nedenlerdir. Uçuk en çok içi sıvı dolu olduğu dönemde bulaştırıcıdır. Ancak herhangi bir sıvı toplamasının olmadığı dönemde de bulaştırıcılık görülebilir.
Dudakta uçuk başkasından bulaşma olmadan da görülebilir. Daha önce uçuk çıkaran kişilerde HSV virüsü, sinirlerde sessiz bir halde beklerler. Aşağıdaki durumlarda bu virüs aktifleşerek uçuk çıkmasına sebep olabilir:
- Başka bir virüs veya bakteri kaynaklı enfeksiyon
- Ateş yükselmesi
- Stres
- Aşırı miktarda güneşe veya rüzgara maruz kalmak
- Bağışıklık sisteminin ilaç, kanser gibi nedenlerle baskılanması
- Dudakta ve çevresindeki ciltte tahriş
- HIV enfeksiyonu (AIDS)
- Atopik egzama hastalığının varlığı
- Organ nakli sonrası bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaç kullanmak
Uçuk Belirtileri Nelerdir?
Uçuk belirtileri genelde birkaç farklı evreden geçerek ortaya çıkar. Bu aşamalar şunlardır:
- İlk aşamada uçuğun çıkacağı yerde ve çevresinde karıncalanma ve kaşıntı hissi oluşur. Kaşıntı genelde içi sıvı dolu kabarcıklar veya ağrılı noktalar oluşmadan birkaç gün önce ortaya çıkar.
- İkinci aşamada küçük sıvı kabarcıklar oluşur. En sık dudak kenarında oluşsa da burun, yanak çevresi ve ağız içinde de görülebilir.
- Son aşamada da küçük kabarcıklar birleşmeye başlar. Bir kısmı patlar. Diğer kısım da zaman içinde patlayarak içindeki sıvı dışarı boşalır. Bu aşamada oldukça bulaşıcıdır. Sıvı boşaldıktan sonra da yaralar kabuklanır. Kabuklar gerilediğinde çoğu zaman iz kalmasa da nadiren hafif iz bırakabilir.
Daha önce uçuk çıkarmamış kişilerde başkasından bulaşma olduktan sonraki 20 güne kadar döküntüler ortaya çıkabilir. İlk atak genelde daha şiddetli olur ve tamamen iyileşme 2-3 hafta sürebilir. Tekrarlayan uçuklar ise daha kısa sürer ve şiddeti daha hafiftir. İlk kez uçuk geçiren kişilerde aşağıdaki belirtiler de görülebilir:
- Ateş
- Diş etlerinde ağrı ve sızlama
- Baş ağrısı
- Kas ağrısı
- Boğaz ağrısı
- Lenf bezlerinde şişme
Dudakta Uçuk Nasıl Geçer?
Dudaktaki uçuklar, bağışıklık sistemi sağlam olan kişilerde hiçbir tedavi yapılmadan da 2-4 hafta içinde geçer. Ancak bu süreci hızlandırmak ve daha hafif geçirmek için bazı ilaçlar kullanılabilir.
Uçuk Kremi: Uçuk kremleri, ilk aşamada daha döküntüler oluşmadan, yanma, batma, kaşıntı hisleri olduğunda kullanmaya başlanırsa etkilidir. Döküntüler oluştuktan sonra tedavide etkileri olmaz. Ancak pensiklovir içeren kremler bazı kişilerde döküntü oluştuktan sonra kullanıldığında dahi belirtilerin hafiflemesine yardımcı olur. Asiviral, Zovirax gibi birçok farklı asiklovir içeren uçuk kremi bulunur. Bu kremler günde 5 kez yanma olan yere sürülerek kullanılır. (Asiviral krem ne işe yarar, nasıl kullanılır?)
Uçuk Hapı: Uçuk döküntüleri oluştuktan sonra uçuk hapları tedavide kullanılabilir. Asiklovir ve valasiklovir etken maddesi içeren asiviral, valtrex gibi ilaçlar en sık kullanılanlardır. Bu ilaçların dozları ve kullanım süreleri doktor tarafından ayarlanır. Genelde 5-7 gün boyunca kullanılması yeterlidir.
Yukarıdaki tedaviler dışında alternatif olarak uçuk çıkmadan önce adaçayı, lizin ve propolis içeren kremler de denenebilir. Bu kremler asiviral krem kadar etkili olabilse de tıbbi açıdan kesin etkileri bulunmamıştır.
Dudak Kremleri: Dudakta uçuk çıktığında etrafa yayılmasını engellemek ve yanma, kaşıntı gibi belirtileri azaltmak için dudak nemlendiricileri kullanılabilir. Ayrıca çinko oksit içeren güneş kremleri de kullanılmalıdır. Güneş ile direkt temasta uçuk kötüleşebilir.
Soğuk ve Ilık Kompres: Her iki kompres de, uçuğun belirtilerini azaltmada yardımcı olur. Özellikle ılık kompresler, kabukları yumuşatarak daha hızlı düşmelerini sağlayabilir.
Ağrı Kesiciler: Ciddi ağrıların olduğu durumlarda ağrı kesici kremler veya haplar kısa süreli olarak kullanılabilir.
Dudakta Uçuk Hakkında Sık Sorulan Sorular
Uçuk Kaç Günde Geçer?
Başkasından bulaşan ve ilk kez uçuk geçiren kişilerde herhangi bir tedavi alınmadığında uçuklar 2-4 hafta içerisinde geçer. Ancak daha önce uçuk çıkaran ve tekrarlayan kişilerde bu süre genelde 1 hafta gibi daha kısadır. Tedavi altında ise uçukların 3-4 gün daha kısa bir sürede gerilemesi mümkündür.
Uçuk Bulaşıcı mı?
Uçuk bulaşıcı bir hastalıktır. Yakın temas ile bulaşma meydana gelir. Ayrıca havlu gibi ortak eşyaların kullanılması ile de bulaşma olabilir.
Uçuk Kremleri Nelerdir?
Uçuk kremlerinin içerisinde asiklovir ve pensiklovir etken maddeleri bulunur. Asiklovir içeren kremler günde 5 kere kullanılır ve sadece döküntü oluşmadan önceki yanma, batma olduğu dönemde kullanılmaya başlanırsa etkilidir. Pensiklovir içeren kremler ise günde 8 defa sürülmelidir ve uçuk döküntüsü başladıktan sonra bile kullanıldığında ağrıda azalma gösterirler.
- Aklovir
- Acyl
- Asiviral
- Hernovir
- Provir
- Virosil
- Zovirax
- Vectavir (Pensiklovir)
- Pensivir (Pensiklovir)
Dudakta Tekrarlayan Uçuk Çıkması Tedavisi Nedir?
Bazı kişilerde dudak uçuğu kısa süre içinde sürekli olarak tekrarlayabilir. Bu durumda baskılama tedavisi yapılır. Baskılama tedavisinde genelde valtrex gibi valasiklovir içeren haplar düşük dozda 6 ay-1 yıl gibi uzun süreler boyunca kullanılır.
Dudak Uçuğu En Hızlı Nasıl Geçer?
Dudak uçuğu döküntüsü çıkmadan önce yanma, batma olan aşamada sürülen uçuk kremleri en hızlı şekilde tedavi etme yöntemidir. Dudak uçuğunun içi sıvı dolu döküntüsü ortaya çıktıktan sonra ise en hızlı tedavi yöntemi, valasiklovir veya asiklovir içeren uçuk haplarıdır. Ayrıca soğuk uygulama, propolis içeren gıdaları tüketmek de uçuğun hızlıca geçmesine kesin olmasa da destek olabilir.
Psikolojik Olarak Uçuk Neden Çıkar?
Daha önce uçuk virüsü bulaşmış kişilerde, tekrarlayan uçuk çıkmasının sebeplerinden biri de psikolojik strestir. Stres durumu herhangi bir psikiyatrik hastalığa bağlı olmaksızın günlük hayattaki problemlere bağlı oluşabileceği gibi anksiyete, depresyon, OKB, panik bozukluk gibi birçok farklı hastalığa bağlı da ortaya çıkabilir. Bu nedenle kontrol edilemeyen stresi olan kişilerin doktora başvurması daha doğru olacaktır.
Dudak Uçuğu Vazelin Sürülür mü?
Dudak uçuğu olan bölgeye vazelin sürülmesinde bir sakınca yoktur. Ancak vazelin, uçuğun daha hızlı geçmesini sağlamaz. Sadece var olan yanma, batma gibi semptomları nispeten daha hafifletebilir.
