Demodex Nedir? Demodex Tedavisi
Demodex Nedir?
Demodex paraziti, normal ciltte bulunan ve belli bir sayıyı geçmediğinde zarar vermeyen bir canlıdır. İnsanlarda en sık görülen parazit türüdür.
Demodeks parazitinin “Demodex folliculorum” ve “Demodex brevis” olmak üzere iki türü bulunur. Bunlar, alın, yanak, göz kapakları başta olmak üzere yüzün herhangi bölgesi, saçlı deri ve gövde üst kısmında bulunabilir. Yüz bölgesinde kıl folikülü ve yağ bezlerinin etrafında daha sık görülür.
Demodex folliculorum, daha çok yüzde kıl dibindeki keratin içinde yaşarken demodex brevis ise gövdede bulunur.
Parazit insandan insana yakın temas ile bulaşır. Bulaş asıl olarak aile içinde başlar ve zaman içerisinde yavaş yavaş çoğalır. Temas dışında ortak kullanılan eşyalar ve ortak kullanım alanlarından da bulaş mümkündür.
Demodikozis, normal ciltte bulunan demodex parazitinin, sayısının artması sonucu ciltte kızarıklık, tahriş, pullanma, yanma, batma, sivilcelenme gibi belirtilerin oluşmasıdır. Genelde bu rahatsızlık hissi ataklar halinde gelir. Ancak uzun ve kronik bir süreç de olabilir.
Hastaların bazıları sivilce tedavisindeki antibiyotikler ile tedavi edilmeye çalışılır. Ancak döküntüler solmaz ve devam eder. Bu durumda demodikozisten şüphelenmek gerekir. Demodikozisin birden fazla çeşidi bulunur:
Pitriazis follikulorum: Bu hastalıkta, deride kuruluk ve elle tutulduğunda rende hissi çeklinde çıkıntılar görülür. Hafif bir kızarıklık eşlik edebilir. Genelde tanısı atlanan bir türdür.
Papülopüstüler demodikozis: Yüzde kızarıklık (eritem) ve kılcal damar çatlamaları ile birlikte veya tek başına sivilce benzeri döküntüler ve iltihap içeren sarı kabarıklıklar görülür. Genelde bu tür tedaviye iyi yanıt verir.
Oküler demodikozis: Gözde yanma, batma, kirpik kenarlarında kaşıntı, kızarıklık, sulanma, ışıktan rahatsız olma, kirpiklerde beyazlaşma gibi belirtilere yol açan demodikozis türüdür.
Kulak demodikozisi: Kulak kepçesinde kızarıklık ve ele gelen kabuklanmalar şeklinde kendini gösterir.
Yukarıdakiler dışında birçok farklı tür demodex enfeksiyonu türü olsa da diğerleri oldukça nadir görülür. Parazitlerin varlığı, yüze genelde yapıştırılarak alınan örneklerin mikroskop altında incelenmesi ile tespit edilir. Bir cm2’lik alanda 5’ten fazla demodeks olması, demodikozis tanısı koydurur.
Hastalığın oluşmasını tetikleyen başka durum ve rahatsızlıklar bulunur. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Gül hastalığı (Gül hastalığı nedir, nasıl tedavi edilir?)
- Perioral dermatit
- Yağlı egzama (Yağlı egzama nedir, nasıl tedavi edilir?)
- Atopik dermatit
- Diskoid lupus eritematozus
- Kortizonlu kremlerin yanlış kullanılması
- Kemoterapi ilaçları
- Fototerapi
- Mikozis fungoides
- Şeker hastalığı
- Böbrek yetmezliği
- Gebelik
Demodex Tedavisi
Demodex tedavisinde kullanılabilen kremler, yıkama jelleri ve haplar bulunur. Çok nadir olarak lazer tedavileri de uygulanabilmektedir.
Tedavide kullanılabilen kremler şunlardır:
- İvermektin içeren krem veya yapma ilaçlar
- Permetrin içeren kremler (Anti-skab, metrin)
- Metranidazol içeren kremler (Roza krem)
- Benzil benzoat ve sodyum sülfasetamid
En sık kullanılan kremler, permetrin içerenlerdir. Metrin gibi kremler, yüze gün aşırı, günde bir veya günde iki kez sürülebilir. Bunun sıklığı doktor tarafından hastaya göre seçilir. 2-3 ay kadar kullanılması gerekir. Mikroskop altında, parazit görülmeyene kadar tedaviye devam etmek daha doğrudur. Kremlerin en sık yan etkisi, ciltte tahriş, kızarıklık, kaşıntı ve hissizliktir. (Metrin krem ne işe yarar, nasıl kullanılır?)
Demodex tedavisinde, ivermektin, metranidazol ve izotretinoin içeren haplar kullanılabilir. Ancak bunlar daha ileri aşamada krem tedavisine yanıt vermeyen durumlarda daha çok tercih edilir.
Çay ağacı yağı, ciltteki parazitlerin sayısının azalması ve belirtilerin kaybolması için kullanılabilen bir üründür. TTO ürünleri, özellikle yıkama jeli olarak günlük tedavi eklenmelidir. Bu sayede tedaviye yanıt hızı ve gücü daha fazla olur.
