Eritema Nodozum Nedir? Nasıl Geçer?

Eritema Nodozum Nedir?

Eritema nodosum en sık alt bacağın ön kısmında kızarık, ağrılı, sıcak, hassas şişliklerin (nodül) oluşmasıdır.

Eritema nodozum enfeksiyon, ilaç, gebelik, kanser, sarkoidoz, crohn gibi sindirim sistemi hastalıkları ile tetiklenen alerjik bir reaksiyon nedeniyle oluşur. Ancak hastaların çoğunda hiçbir neden bulunamaz.

Eritema nodozumun sebebine göre değişmekle birlikte genelde birkaç haftada kendiliğinden düzelir. Ancak ağrıyı azaltmak ve iyileşme süresini kısaltmak için tedavi verilmelidir. Ayrıca altta yatan başka bir hastalık varsa buna yönelik tetkikler yapılmalı ve tespit edilmelidir.

Eritema nodozum kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Özellikle 30-40’lı yaşlarda sıklığı artar.

Eritema nodozum genelde hassas, kızarık, üstünde yara olmayan, düz yüzeyli ve hareketsiz şişliklerdir. Şişliklerin büyüklükleri genelde 2-5 cm arasındadır. Nadir olarak bu nodüller birleşerek ayak bileği, uyluk, baldır, yüz gibi bölgelere yayılabilir.

Eritema nodozum şişlikleri birkaç gün içinde başlar ve büyür. Bu sırada yorgunluk, ateş, halsizlik, eklem ağrısı, boğaz ağrısı gibi semptomlar da eşlik edebilir.

Bacaktaki şişlikler genel olarak 2 ay içinde iz bırakmadan iyileşir. İyileşmeye yakın dönemde hafif bir morarma görülebilir. Bunun iyileşmesi haftalar veya aylar sürebilir.

Kronik eritema nodozum olarak adlandırılan durumda yıllar içinde aralıklı olarak nedeni bilinmeyen bir şekilde şişlik atakları olur.

Eritema Nodozum Nedenleri

Eritema nodozumun birçok farklı nedeni olabilmektedir.

• Streptokok olarak bilinen bir bakteri türüne bağlı boğaz enfeksiyonu
• Crohn, ülseratif kolon gibi inflamatuvar bağırsak hastalıkları
• Kanserler
• Sarkoidoz
• Behçet hastalığı
• Tüberküloz (Verem)
• Gebelik
• Doğum kontrol hapı gibi ilaçlar
• Nadir olarak covid 19 enfeksiyonu ve aşıları

Eritema nodozum yapan hastalıklar tespit edilmeli ve tedavisi yapılmalıdır. Ancak çoğu zaman hastalarda eritema nodozuma neden olacak hiçbir hastalık veya durum bulunamaz. Bu duruma idiyopatik eritema nodozum adı verilir.

Eritema Nodozum Tedavisi

Eritema nodozum genelde 2 ay içinde kendiliğinden geçtiği için ağrı kesici ve bazı önlemler alınması tedavi için yeterli olabilir.

• Bacaklar yukarı kaldırılmalıdır veya altına yastık koyularak uzanılmalıdır. Amaç bacakların kalp seviyesinden yukarıda olmasıdır.
• Ağrı ve şişlikler azalana kadar olabildiğince dinlenilmelidir.
• Elastik bandaj, varis çorabı gibi bacağa basınç yapan ürünler kullanılabilir.
• Altta yatan bir hastalık varsa tespit edilmeli ve tedavisi yapılmalıdır.
• Şişliklerin nedeni bir ilaç ise ilaç mümkünse kesilmelidir.

Şiddetli ağrı ve kızarıklığı olan, kendiliğinden 2 ayda gerilemeyen, herhangi bir hastalık nedeni ile oluşan eritema nodozumda tedavi gerekir.

1-) Ağrı kesiciler: Non steroid anti inflamatuvar ilaçlar olarak bilinen ağrı kesiciler, eritema nodozum tedavisinde ilk seçenektir.

Bu ilaçlar hem ağrıyı azaltır hem de var olan iltihabı azaltarak şişliklerin geçmesini hızlandırır. En sık kullanılan ağrı kesici ilaçlardan biri “ibuprofen” etken maddeli olanlardır. Bunun dışında “naproksen” , “indometazin” içeren ilaçlar da kullanılabilir.

Bu ilaçlar genelde 1-2 hafta kullanılır ve şişlikler geçtiğinde tedavi sonlandırılır. İlaçları kullanırken karın ağrısı, bulantı gibi şikayetler görülebilir.

2-) Potasyum iyodür: Potasyum iyodür, eritema nodozum nodüllerini hızlıca yok etme özelliğine sahiptir. Ancak ilacı elde etme zorluğu gibi nedenlerden dolayı çok fazla tercih edilmez.

3-) Kortizon: Ağrı kesici ilaçlarla tedavi edilemeyen eritema nodozumda kısa süreli olarak kortizon hap veya iğne tedavisi verilebilir. Bu ilaçlar genelde düşük dozda ve 7-10 gün gibi süreyle kullanılır.

Kortizon içeren ilaçları kullanmadan önce eritema nodozumun nedeninin tüberküloz gibi bir enfeksiyon olmadığından emin olunması gerekir.

Ayrıca kortizon ödem, tansiyon yükselmesi, şeker yükselmesi gibi durumlara neden olabileceği için ilacın kullanıldığı süreçte olabildiğince tuzsuz ve şekersiz beslenmek gerekir.

Nadir durumlarda kortizon içeren ilaçlar direkt olarak şişliklerin içine de enjekte edilebilir.

4-) Diğer ilaçlar: “Dapson” , “Hidroksiklorokin” , “Kolşisin” içeren ilaçlar kortizon tedavisi kullanılamayan veya yanıt vermeyen hastalarda kullanılabilir.

Crohn gibi bağırsak hastalıklarına bağlı oluşan eritema nodozum da “TNF alfa inhibitörleri” olarak bilinen ilaçlar faydalı olabilir. Bunun dışında “Metotreksat” , “Siklosporin” diğer kullanılabilecek nadir ilaçlardandır.

Eritema Nodozum Tekrarlar mı?

Eritema nodozum özellikle altta yatan bir hastalığı olan ve tedavi edilmeyen kişilerin %30-40’ında tekrarlar. Ancak sarkoidoz, tüberküloz gibi eritema nodozuma neden olan hastalık tedavi edilirse durum tekrarlamaz. Bunun yanında hiçbir neden olmayan hastalarda da aylar içerisinde hastalık tekrar edebilir. Tekrarlama durumunda genelde daha önce uygulanan tedaviler ile eritema nodozum kolaylıkla kontrol altına alınır.

Eritema Nodozum İçin Hangi Bölüme Gidilmelidir?

Eritema nodozum için gidilmesi gereken bölüm “Deri ve Zührevi Hastalıklar”dır. Ancak cildiye doktoru eritema nodozuma neden olan bir durum tespit ettiğinde hastalığın türüne göre hastayı “Dahiliye” , “Göğüs hastalıkları” , “Enfeksiyon hastalıkları” gibi bölümlere yönlendirebilir.