Porokeratoz Nedir?
Porokeratoz Nedir?
Porokeratoz, ciltte pembe, kırmızı veya kahverengimsi, diğer cilt bölgelerinden farklı döküntülerin görüldüğü bir keratinizasyon bozukluğu türüdür.
Porokeratoz, tek bir yerde oluşabileceği gibi vücudun birçok bölümünde de görülebilir. Porokeratoz bulaşıcı bir hastalık değildir.
Porokeratoz, kanser öncesi bir durumdur ve tüm çeşitler, nadir olsa da kansere dönüşme potansiyeline sahiptir.
Porokeratoz Türleri ve Porokeratoz Belirtileri
Yaygın superfisyal aktinik porokeratoz: Porokeratozun en yaygın alt tipidir. Genellikle 20’li veya 30’lu yaşlarındaki kişilerde görülür. Kadınlarda erkeklere oranla daha sıktır.
Görünüm açısından diğer alt türlere göre daha yaygındır ve kırmızımsı, kahverengi lekeler şeklinde görünür. Döküntüler, hastanın sırtında, kollarında, bacaklarında ve omuzlarında simetrik olarak oluşma eğilimindedir.
Yaygın superfisyal aktinik porokeratoza çeşitli faktörler neden olabilir. Ana neden ultraviyole (UV) ışığa maruz kalmaktır. Ancak bu tipte genetik risk de oldukça önemlidir.
Yaygın superfisyal aktinik porokeratozu olan kişilerin cilt kanserine yakalanma riski ortalama %3’tür.
Mibelli porokeratozu: Mibelli porokeratozu, porokeratozun ikinci en sık görülen alt tipidir ve genellikle çocuklarda veya genç erişkinlerde ortaya çıkar. Erkeklerde kadınlara göre iki kat daha yaygın görülür.
Mibelli porokeratozu, ince kenarlı, rengi solmuş, kabarık deri alanları olarak ortaya çıkar. Gövde, kollar veya bacaklarda görülebilir. Genellikle birkaç santimetre boyutunda olmalarına rağmen zamanla büyüyebilirler. Mibelli porokeratozunun kansere dönüşme ihtimali %8’dir.
Yaygın superfisyal porokeratoz: Yaygın superfisyal porokeratoz, porokeratozun daha nadir alt tiplerinden biridir ve genelde çocukluk çağında görülür.
Görünümü, yaygın superfisyal aktinik porokeratozu benzer. Ancak aktinik form, yalnızca güneşe maruz kalan bölgelerde ortaya çıkarken, yaygın superfisyal porokeratoz vücudun güneşe maruz kalmayan bölgelerinde de görülebilir. Bu türde cilt kanseri çok nadir görülür.
Lineer porokeratoz: Lineer porokeratoz, genellikle erken çocukluk döneminde ortaya çıkan nadir bir porokeratoz şeklidir.
Lineer porokeratoz görünüm olarak diğer türlere benzer ancak belli bir çizgi boyunca (Blaschko çizgileri) ortaya çıkması ayırt edici özelliğidir. Blaschko çizgileri, fetal hücre gelişiminin yollarını gösteren cilt üzerindeki hayali çizgilerdir. Lineer porokeratozu olanların cilt kanserine yakalanma riski %19’dur.
Porokeratoz plantaris palmaris: Bu tür porokeratozda, avuç içlerinde ve ayak tabanlarında pullu dairesel lekeler görülür. Bazen bunlar kol, bacak ve gövdeye yayılabilir.
Porokeratoz plantaris palmarisde cilt kanseri oluşma riski %10’dur.
Porokeratoz Nedenleri
Porokeratozun tam olarak nedeni bilinmemektedir. Ancak porokeratoz ile ilişkili olabilecek durumlar şunlardır:
Genetik: Genetik olarak bazı porokeratoz türleri aileden hastaya aktarılabilir. Yaygın süperfisyal porokeratoz ve porokeratoz plantaris palmaris et disseminata otozomal dominant kalıtım gösterir.
Güneş ışığına maruziyet: Korumasız bir şekilde uzun süre güneş ışığına maruz kalmak, yaygın superfisyal aktinik porokeratoz başta olmak üzere porokeratozu tetikleyebilir.
Bağışıklık sistemi problemleri: HIV, kanser, bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanılması gibi durumlarda porokeratozun bazı alt türlerinin oluşumu tetiklenebilir.
Porokeratoz Tedavisi
Porokeratozun tam olarak tedavisi bulunmamaktadır. Ancak etkilenen bölgelerin görünümünü iyileştirmek için tedavi uygulanabilir.
İmikimod içeren kremler: Aldara gibi imikimod içeren kremler anormal cilt oluşumlarını yok etmek için bağışıklık sistemini aktive ederek işlev görürler.
Fluorourasil içeren kremler: Efudix gibi fluorourasil içeren kremler porokeratozda kullanılabilir.
Topikal ve sistemik retinoidler: Retinoidler, A vitamininden türetilen ilaçlardır. Porokeratozlu kişilerde krem, losyon veya jel formunda topikal retinoidler kullanılabilir. Bunlara yanıt vermeyen hastalarda retinoid haplar da tercih edilebilir.
Topikal D vitamini: Kalsiptriol gibi topikal D vitamini kremler tedavide kullanılabilir.
Lazer ve kriyoterapi: Kriyoterapi yani soğuk gaz uygulaması ve lazer tedavisi gibi müdahaleler nadir de olsa kullanılabilir.
