Kafada Sivilce Neden Çıkar? Nasıl Geçer?
Kafada Sivilce Neden Olur?
Kafada sivilce veya akne çıkması, bazı hastalıkların tetiklemesi veya cildin yapısından kaynaklı ortaya çıkabilmektedir. Genelde aşağıdaki dört farklı durumun meydana gelmesi ile kafada sivilce çıkması görülür.
- Ciltte sebum yani yağ üretiminde artış
- Saç folikülünde ölü deri hücrelerinin ve kirin birikmesi
- Tıkanmış saç folikülünde iltihaplanma oluşması
- Sivilce oluşturacak bakterilerin sayısında artış
Saçlı deride, kılların kökleri ve birçok yağ bezi bulunur. Bu saç kökleri, kir ve yağ ile tıkandığında o bölgede bir iltihaplanma meydana gelir. Bu iltihaplanma sonrasında da sivilce oluşur. Ancak saçların düzenli yıkanması ve hijyene dikkat edilmesi durumunda da kafada sivilce görülebilir.
Saç bakım rutininde ve duşta kullanılan ürünlerden bazıları, ciltte kalıntı bırakarak gözenekleri tıkayabilir. Özellikle kullanılan kalitesiz jöle, saç spreyleri gibi ürünler bu tıkanıklığı arttırır. Hatta bu yanlış kullanılan ürünlere bağlı görülen sivilce türüne tıpta “akne kozmetika” adı verilir.
Hormonların miktarındaki değişmeler de kafada sivilce çıkmasına neden olabilir. Androjen hormonlar olarak bilinen cinsel hormonlar özellikle de testosteron, vücutta daha fazla yağ üretilmesine sebebiyet verir. Ergenlik döneminde testosteronun ani artışı ile sivilce oluşumu tetiklenir. Ancak yetişkinlerdeki hormonal değişiklikler de kafada sivilceye neden olabilir. Ayrıca ailede akne şikayeti durumunda da risk artar.
Kafada sivilce oluşumu ile karışabilecek bazı durumlar da bulunur. Bunlardan biri yağlı egzamadır. Yağlı egzamada, saçta kepeklenme, kaşıntı, hızlı yağlanma gibi durumlar görülür. Ek olarak fazla sayıda olmayan sivilce de oluşabilir. Ancak yağlı egzamaya bağlı oluşan sivilceler, uygun tedavi ile kolaylıkla geriler. (Yağlı egzama nedir, tedavisi nasıl yapılır?)
Folikülit veya folikülitis dekalvans adı verilen durumda ise, bakteri kaynaklı sivilce benzeri, ucu sarı, iltihaplı döküntü oluşur. Folikülit dekalvansta, S. aureus adı verilen bakteriye karşı anormal bir vücut yanıtı gelişir. Bu yanıt ciddi iltihaba neden olarak kafada sivilce benzeri yaralar oluşturur. Bu yaralara ek olarak da kalıcı olabilen saç dökülmesi görülür. (Folikülitis dekalvans nedir?)
Kafada sivilce kanser ile ilişkili bir durum değildir. Kanseri düşündürecek ek bulguların olmaması ve doktor kontrolüne gidilmesi durumunda, kanser sebebi ile endişe duyulmasına gerek yoktur.
Kafada sivilce, birçok farklı şekilde görünebilir. Oluşabilecek sivilce türleri şunlardır:
- Siyah nokta olarak da bilinen açık komedon
- Beyaz nokta olarak da bilinen kapalı komedon
- Küçük, kırmızı veya deri renginde olabilen, deriden kabarık papül adı verilen döküntü
- Püstül adı verilen içi sarı iltihaplı dolu kabarıklıklar
- Nodül veya kist olarak bilinen, büyük, derin sivilceler
Kafada sivilceler, görünür olabildiği gibi görünmeyip sadece hissedebilecek şekilde de olabilir. Kaşıntı ve ağrı gibi semptomlar da görülebilir.
Akne konglobata ve akne fulminans adı verilen sivilce türlerinde ise şiddetli bir sivilce döküntüsü görülür. Bu döküntüye, ateş, ağrı, halsizlik gibi durumlar eşlik edebilir. Ancak bunlar oldukça nadir görülür.
Kafada Sivilce Nasıl Geçer?
Kafada Sivilce Çıkmaması İçin Alınması Gereken Önlemler
Saçlı derideki sivilcelerin tedavisinde, öncelikle tetikleyen neden varsa bunlardan uzaklaşmak gerekir. Saç şampuanı veya kozmetik ürünlerden sonra artan ve tetiklenen bir sivilce oluşumunda bu ürünler değiştirilmeli veya kesilmelidir. Ancak bu değişim sonrasında yanıtı görmek 1-1.5 aya uzayabilir. Bu nedenle işe yaramadığını düşünüp tekrar ürünleri kullanmaya başlanmamalıdır.
Saça uygulanacak şampuan, saç kremi, saç spreyi gibi ürünler aşağıdaki özelliklere sahip olanlar içerisinden seçilmelidir:
- Yağ bazlı olmayan
- Komedojenik olmayan yani gözenekleri tıkamayan
- Anti-akne özelliği olan
- Anti-inflamatuar olan
Saç derisindeki kiri, yağı ve teri uzak tutmak gözenekleri açık ve temiz tutmaya yardımcı olur. Özellikle aşağıdaki durumlara sahip olanların saçlarını daha sık yıkamaları gerekebilir:
- Yağlı saçlara sahip olanlar
- Jöle, saç spreyi gibi saçta birçok farklı ürün kullananlar
- Gün içerisinde çok terleyenler
- Saçta toz, kir birikmesine neden olabilecek işlerde çalışanlar
Saçlar yıkanırken saç diplerinin yani kafa derisinin de yıkandığından emin olmak gerekir. Özellikle kullanılan parlatıcı saç ürünleri, saçı canlı ve güçlü gösterse de kafa derisine etki etmez.
Uygulanan saç ürünleri tamamen yıkansa da kalıntıları eşyalar üzerinde kalarak tekrar bulaşma yapabilir. Bu nedenle aşağıdaki eşyalar da iyice yıkanmalı veya değişilmelidir.
- Yastık kılıfları
- Şapkalar
- Baş örtüsü
- Saç bantları
- Çarşaflar
- Battaniyeler
Yukarıda alınan önlemlere rağmen kafada sivilce çıkması devam ettiğinde aşağıdaki tedaviler denenebilir.
Kafada Sivilce İçin Şampuan
Saçlı deride sivilce oluşumunda, bazı etken maddelere sahip olan şampuanlar, anti-inflamatuar etkileri ile tedavide oldukça etkili olabilmektedir.
- Selenyum sülfür, katran veya çinko pirition içeren kepek önleyici şampuanlar
- Siklopiroks veya ketokonazol (Ketoral) içeren antifungal şampuan (Sebirox nasıl kullanılır?)
- Salisilik asit şampuanı
- Kükürt şampuanı
Kafada Sivilce İçin Diğer Tedaviler
Şampuana ek olarak veya şiddetli sivilce durumunda kısa süreli veya uzun süreli olarak başka tedaviler de kullanılabilir. Bunlardan en sık kullanılanı antibiyotik ve dezanfektan özelliği olan krem, losyon veya jellerdir. Cleocin-T, benzoxin jel bunlara örnek olarak verilebilir.
Diğer sık kullanılan ilaç, yine bir çeşit antibiyotik olan “tetradox tablet”tir. Tetradox genelde 3 ay boyunca düzenli olarak kullanılır. Buna rağmen tedaviye yanıt alınamadığında ise kesilir. (Tetradox ne işe yarar, nasıl kullanılır?)
Antibiyotik tedaviler ile düzelmeyen veya sık tekrarlayan sivilcelerde, “zoretanin” gibi A vitamini türevi olan “izotretinoin” içeren ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar genelde 6 ay gibi uzun süreli kullanılır ve aylık kontrollere gitmek gerekir.
Kafada kistik, büyük ve derin olan, apseleşmiş, ağrılı sivilcelerde drenaj adı verilen boşaltma işlemi yapılmalıdır. Bunun yanında boşaltma yerine veya ek olarak, kistin içine direkt olarak steroid enjeksiyonu yapılabilir.
