Morfea Nedir? Morfea Lekeleri Nasıl Geçer?

Morfea Nedir?

Morfea hastalığı diğer adıyla “lokalize skleroderma” , deride sert, beyaz, deriden hafif kabarık alanların oluştuğu bir hastalıktır.

Morfea hastalığında ilk önce deride, kızarık, ödemli bir alan oluşur. Bazı hastalarda bu kızarıklık oluşmadan kısa bir süre önce, o bölgede kaşıntı, ağrı, yanma gibi semptomlar görülebilir.

Kızarık alan oluştuktan sonra zaman içinde kızarıklığın ortası beyazlaşmaya ve sertleşmeye başlar. En son aşamada da deri renginden daha koyu veya daha açık lekeler bırakır. Hastalığın bu aşamaları genelde tedavi alınmadığında 3-6 yıl sürer. Daha sonra kalıcı lekeler oluşur. Ancak bazı hastalarda daha uzun süreli ataklar olabilir.

Morfeanın eklem bölgesini etkilemesi ve o bölgedeki deride sertleşme olması durumunda eklemin hareket yeteneğinin azalabilir. Buna kontraktür adı verilir.

Morfeanın birkaç farklı çeşidi bulunmaktadır. Sınırlı plak (lokalize) morfeada, 3’den az sayıda genelde vücudun benzer yerlerinde küçük alanlar oluşur.

Yaygın (jeneralize) morfeada ise vücudun en az 2 farklı yerinde 4’ten fazla etkilenen alan vardır. Hastalık genelde deri ile sınırlı kalır. Ancak derin morfea adı verilen türde, derinin altındaki kas, yağ dokusu gibi bölgelerde sertleşir ve kemiğe sert bir şekilde yapışır.

Lineer morfea adı verilen çeşitte ise genelde kol ve bacakta doğrusal olarak uzanan morfea alanları bulunur. Lineer morfea genelde çocuklarda görülür.

En coup de sabre‘de genelde alında kılıç benzeri, aşağıya uzanan düz bir çöküklük vardır.

Progresif fasiyal hemiatrofi (Parry-Romberg sendromu), cildin, yağ dokusunun, kasların veya yüz kemiklerinin tek taraflı çökük, küçük ve ince olması (atrofi) ile karakterize nadir görülen bir lineer morfea türüdür.

Bazı hastalarda yukarıda görülen morfea türlerinin hepsi veya birkaçı aynı anda oluşabilir.

Sistemik skleroz adı verilen hastalıkta deride etkilenen alanlar bulunmakla birlikte akciğer, böbrek, kalp, kas, eklemler gibi birçok iç organ da hastalıktan etkilenir. Ancak yaygın morfea ve derin morfea türünde kas ağrısı, eklem ağrısı gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.

Morfea hastalığının teşhisi genelde biyopsi ile konur.

Morfea Nedenleri

Morfea hastalığının nedeni tam olarak anlaşılamasa da, bağışıklık sisteminin işleyişindeki anormallikler, genetik faktörler ve damarların salgıladığı maddelerdeki anormallikler neden olarak düşünülmektedir.

Radyasyona maruz kalma, enfeksiyonlar, cilt travmaları (sürtünme, ameliyat gibi) hastalığın ortaya çıkmasına katkı sağlayabilir. Ancak morfea hastası birinin gerekli olan bir ameliyattan kaçınması gerekmez.

Morfea Tedavisi

Morfea tedavisindeki asıl amaç hastalığın olduğu cilt bölgesinde ilerlemeyi durdurmak ve yeni bir bölgede sertleşme olmasını engellemektir. Beyazlaşma geçtikten sonra o bölgede kalan lekeyi geçirmek tedavinin amacı değildir.

Ancak çok erken vakitte yakalanan ve tedavi verilen morfea hastalarında leke kalmama olasılığı vardır. Tedavi verilirken sert, beyaz alanın yumuşaması ve etraftaki kızarık alanın solması hedeflenir. Hastalık sonrası kalanların kozmetik rahatsızlık yaratması veya eklemlerin hareketinin engellemesi durumunda da tedavi verilebilir.

Sadece derinin yakın birkaç bölgesinde, küçük alanların olması durumunda tedaviye “kortizonlu” kremlerle başlanır. Bu kremler düzenli bir şekilde sabah akşam kullanılır. Eğer 3 ayda hastalıkta gerileme olmazsa, o zaman “fototerapi” olarak bilinen ışık tedavisine geçilir.

Genelde UVA1 fototerapi adı verilen derin dokulara işleyen ışık tedavisi tercih edilir. Bu tedavi haftada 2 veya 3 kez uygulanır. Sabit dozda devam edilir ve genelde toplam 3-3.5 ay sürer.

Işık tedavisinde de yanıt alınamayan, sert alanların yumuşamaması ve yeni yerlerde sertleşmelerin, beyazlaşmaların oluşması durumunda “metotreksat” etken maddeli morfea iğne tedavisine geçilir. “Metotreksat” içeren iğne tedavisinden fayda görülmediği durumlarda da “mikofenolat” içeren ilaçlar kullanılabilir. (Metotreksat nedir, nasıl kullanılır?)

Metotreksat içeren morfea iğne tedavisinin yanına “kortizon” içeren iğne veya hap tedavileri de eklenebilir. Kortizon içeren bu ilaçlar 3-4 aydan fazla kullanılmaz ve zamanla doz azaltılarak kesilir. İğne tedavisi ise genelde 1-2 yıl kullanılmaya devam edilir.

Derin morfeada, en coup de sabre denilen alında çöküntü oluşması durumunda ve yaygın morfeada direkt olarak iğne ve “kortizonlu” hap tedavisi başlanır.

Etrafında kızarıklık bulunmayan beyaz, sert alanların olması ve yeni lezyon çıkışının olmaması durumunda sert bölgeye “kortizon” içeren kremler, “D vitamini” içeren kremler, sertlik içerisine “kortizon” enjeksiyonu, “takrolimus” içeren kremler ilk sırada kullanılır.

Alında çökük alan kalması gibi durumlarda, hastalık kontrol altına alındıktan sonra dolgu yapılabilir.

Morfea Lekeleri Nasıl Geçer?

Morfea lekeleri, hastalık kontrol altına alındıktan sonra birkaç yıl içinde kendiliğinden solar. Ancak sert alanlar sonrası kalan beyaz yerler kolay kolay geçmeyebilir. Bu bölgelerde hastalık bulgusu yoksa ve sadece iz olduğu düşünülüyorsa lazer tedavileri yapılabilir.

Morfea Hastalığı Ölümcül müdür? Morfea Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Morfea hastalığı sadece deriyi etkilediği için ölümcül bir hastalık değildir. En sık görülen lokalize morfeada sadece birkaç etkilenen küçük alan olduğu için tedavi ile rahatça kontrol altına alınabilir. Ancak yaygın morfea, derin morfea gibi türlerde tedavi daha zor olacaktır.

Morfeadan etkilenen derinin diz, dirsek gibi eklem bölgelerinde olması durumunda, buradaki sertleşmeler eklemleri kullanmakta sorun çıkarabilir. Böyle bir durumda hem hızlıca hastalık ilaçlarla kontrol altına alınır hem de kontrol altına alındıktan sonra ameliyatlarla, eklem hareketi eski haline getirilmeye çalışılır.

Morfea tedavi edilmediğinde bazen ciltten daha iç organlara ilerleyerek ek sorunlara yol açabilir. Göz problemleri, nöbet, baş ağrısı gibi nörolojik problemler, diş ve çene ile ilgili sorunlar bunlardan bazılarıdır.

Morfea Kanser mi?

Morfea kanser değildir. Bağışıklık sistemindeki anormallikten kaynaklanan, ciltte kızarıklık, sertleşme veya beyazlaşma ile ilerleyen kronik süreçli bir hastalıktır.

Morfea Bulaşıcı mı?

Morfea tamamen kişinin kendi vücudu ile alakalı bir hastalıktır. Bu nedenle bulaşıcı değildir. Ancak ailede morfea olması durumunda çocuklarda olma olasılığı da artar.

Morfea Hastalığının Bitkisel Tedavisi

Morfea hastalığının, tıbbi olarak kanıtlanmış ve işe yarar, bitkisel bir tedavisi bulunmamaktadır. Güçlü ilaçlarla dahi kontrol altına alınmakta zorlanılan bir hastalık olan morfea için etkili bir bitkisel tedavi yoktur.

Morfea Hastalığı İçin Hangi Bölüme Gidilmelidir?

Morfea hastalığı için gidilmesi gereken bölüm “Deri ve Zührevi Hastalıklar”dır.