Sedef Hastalığı Çeşitleri (Resimli)

Sedef Hastalığı Çeşitleri

Sedef hastalığı veya tıptaki adıyla psöriazis, ciltte gümüşi renkli pullanmaları olan kızarık döküntüler ile karakterize bir hastalıktır. (Sedef hastalığı nedir, nedenleri, belirtileri ve tedavisi)

Sedef hastalığının birçok farklı türü bulunur. Bu türlere göre tedavi şekli değişebilir.

Plak Psöriazis

Plak psöriazis, sedef hastalığının en sık görülen türüdür. Ortalama 10 sedef hastasının 8’inde plak psöriazis vardır.

Plak sedef hastalığında gümüşi beyaz pullarla kaplı, kabarık, iltihaplı, kırmızı deri döküntüleri görülür. Daha koyu ciltlerde lekeler morumsu ve gri pullu olabilir. Döküntüler kaşınabilir ve yanma hissi duyulabilir. Vücudun herhangi bir yerinde oluşabilse de en sık görülen yerler şunlardır:

• Dirsekler
• Dizler
• Kafa derisi
• Sırtın alt kısmı

Plak psöriazis tedavisinde en sık kortizon içeren kremler kullanılır. Bu kremler var olan iltihabı baskılar. Lezyonlar geçene kadar aralıklı olarak kullanılır. Bunun dışında D vitamini ve tazoreten içeren kremler de kullanılabilir.

Fototerapi veya ışık tedavisi, asitretin içeren haplar diğer kullanılabilen bir seçenektir. Metotreksat, biyolojik ajanlar adı verilen iğne tedavileri şiddetli hastalarda kullanılabilir.

Guttat Psöriazis

Guttat psöriazis, genellikle çocuklarda ve genç yetişkinlerde görülür. Sedef hastalığı olanların yaklaşık %8’ini oluşturur.

Guttat sedef hastalığında ciltte küçük, pembe-kırmızı lekeler oluşur. Koyu tende lekeler morumsu olabilir. Genellikle aşağıdaki vücut bölümlerinde döküntü görülür:

• Gövde
• Üst kollar
• Uyluk
• Kafa derisi

Guttat pzöriazis, genelde enfeksiyon gibi ani durumlar ile tetiklenir. Bu nedenle tedavisiz bile birkaç haftada düzelme görülebilir. Ancak inatçı olanlar tedavi edilmelidir.

Tedavide kortizonlu, D vitamini içeren kremler, psöretin gibi haplar ve bağışıklık sistemini düzenleyen iğneler kullanılabilir.

İnvers Psöriazis

İnvers psöriazis, vücudun kıvrım yerlerinde görülen sedef türüdür. Aşağıdakiler hastalıktan etkilenen bölgelerdir:

• Koltuk altı
• Kasık
• Göğüs altı
• Cinsel organların ve kalçaların etrafındaki deri kıvrımları

İnvers psöriaziste parlak kırmızı, pürüzsüz ve pulsuz kızarıklıklar görülür. Sürekli sürtünme olan bölgeler olduğu için üzerindeki pullanmalar kaybolur. Terleme ve mantar enfeksiyonları da invers psöriazisi tetikler.

Tedavide krem, hap, iğne tedavileri kullanılabilir. Ancak kıvrım yerlerindeki sedef hastalığı, şiddetli olabileceği için daha hızlı tedaviye başlanmalıdır.

Püstüler Psöriazis

Püstüler sedef hastalığı oldukça nadir görülür. Genelde yetişkinlerde ortaya çıkar. Kırmızı veya morumsu deri ile çevrelenmiş irin dolu şişliklere (püstüller) neden olur. Bu şişlikler bulaşıcı olan kıl kökü iltihapları gibi görülür ancak bulaşıcı değillerdir.

Püstüler sedef hastalığı el ve ayak içlerinde ortaya çıkabilir. Buna palmoplantar sedef hastalığı adı verilir. Ancak bu iltihaplı kabartılar, tüm vücuda da yayılabilir. Bu duruma ise generalize püstüler psöriazis adı verilir. Tüm vücuda yayılması ciddidir ve tıbbi müdahale gerektirir. Döküntü dışında aşağıdaki belirtiler de görülebilir:

• Ateş
• Titreme
• Mide bulantısı
• Kalp hızında artış
• Kas güçsüzlüğü

Püstüler sedef hastalığının oluşumunu tetikleyen nedenler şunlardır:

• Ağız veya iğne yoluyla alınan steroid ilaçlar
• Normalde kullanılan kortizonlu kremlerin aniden kesilmesi
• Güneş ışığına fazla maruz kalmak
• Gebelik
• Enfeksiyon
• Stres
• Kimyasal maruziyeti

Eritrodermik Psöriazis

Sedef hastalığı çeşitleri içinde en az görüleni ve ölüme kadar ilerleyebilen en ciddi olanıdır. Döküntü vücuttaki tüm derinin %90’ından fazlasının kızarık, yanık gibi görünmesine neden olur. Ayrıca şiddetli kaşıntı, yanma, soyulma, kalp hızında artış, ateş gibi semptomlar da ortaya çıkar.

Eritrodermik sedef hastalığında zaman kaybetmeden tedaviye başlanmalıdır. Ciltteki soyulma nedeniyle ciddi sıvı ve protein kaybı meydana gelebilir. Ayrıca enfeksiyon, zatürre, kalp yetmezliği gibi durumlar da gelişebilir. Var olan sedef hastalığı aşağıdaki durumlar ile tetiklenerek eritrodermik sedefe ilerleyebilir:

• Var olan sedef tedavisini aniden bırakmak
• Hap ve iğne şeklinde yüksek doz kortizon almak
• Herhangi bir ilaca alerji gelişmesi
• Güneş yanığı geçirilmesi
• Enfeksiyon

Tırnak Sedefi

Sedef hastalarının yarısından fazlasında tırnakta da değişiklikler meydana gelir. Özellikle psöriatik artrit adı verilen eklemleri de etkileyen sedefte tırnak tutulumu daha sıktır. Çok nadir olarak vücutta fazla döküntü olmadan sadece tırnaklar sedeften etkilenebilir. Sedef tırnağında aşağıdaki belirtiler görülür:

• Tırnaklarda birçok küçük çukur oluşması (Pitting)
• Tırnağın uç kısmının yatağından ayrılması (Onikoliz)
• Tırnakta sarı-kahverengi renk değişiklikleri
• Tırnağın kalınlaşması
• Tırnağın hassaslaşması ve hafif ağrı olması

Yukarıdaki belirtiler genelde tırnak mantarında (onikomikoz) görülür. (Tırnak mantarı belirtileri ve tedavisi)

Tırnak sedefinin tedavisi oldukça zordur. Birden fazla tedavi seçeneğinin denenmesi gerekebilir. Hap, ışık tedavisi, iğne tedavisi gibi klasik tedavilerin dışında tırnağın altına ilaç enjekte edilmesi yöntemi de uygulanabilir.

Psöriatik Artrit

Psöriatik artrit, sedef hastalığını ek olarak eklem iltihabının var olmasıdır. Hastaların büyük çoğunluğunda eklem tutulumu olmadan önce yıllar boyunca sadece sedef döküntüleri görülür. Psöriatik artritte oluşabilecek belirtiler şunlardır:

• Sabahları ve dinlendikten sonra daha da kötüleşen, hareket ettikçe azalan eklem ağrısı  
• Eklemlerde tutukluk
• El ve ayak parmaklarında sosis benzeri şişlik
• Eklemlerde kızarıklık ve şişlik

Psöriatik artriti tamamen düzeltmek mümkün değildir. Ancak erken dönemde başlanan ilaçları eklem hasarı durdurulabilir ve ağrı, hareket kısıtlılığı gibi etkiler ortadan kaldırılabilir. Tedavide genelde biyolojik ajan adı verilen iğne tedavileri kullanılır. Geri dönüşsüz ileri derece eklem hasarında ise eklem protezi gibi ameliyat yöntemleri denenebilir.

Palmoplantar Psöriazis

Palmoplantar psöriazis, sedef hastalığının görüldüğü yerleri ifade eden bir terimdir. Palmar, el avuç içi, plantar da ayak altı anlamına gelir. Bu nedenle bu tür sedef hastalığı el içi ve ayak altında görülür. Genelde kırmızı bir taban üstünde, sarı renkli, kalın (hiperkeratotik), deri parçaları görülür. Cilt çatlar ve bu çatlaklar ağrılı olabilir.