Eritema Multiforme Nedir?

Eritema Multiforme Nedir?

Eritema multiforme, ciltte hedef tahtası benzeri olarak tanımlanan döküntülerin görüldüğü bir hastalıktır. Döküntünün ortasında kırmızı kabarcık, su kabarcığı veya koyu bir leke bulunur. Bu merkezi alanın çevresinde soluk bir halka ve onun da çevresinde kırmızı renkli bir halka daha bulunur.

Genelde ilk olarak merkezdeki kabarıklık oluşur. Sonra zamanla etrafta halkalar oluşmaya başlar. Döküntüler genelde 2-3 cm’den küçüktür. Eritema multiformede sadece iki halka, halka olmadan ödemli bir kabarıklık gibi normalden farklı atipik döküntüler de görülebilir.

Döküntüler genelde kol ve bacakların dış yüzeyinde ortaya çıkar. Ancak yüz, boyun, avuç içi, ayak tabanları ve gövde de görülebilir. Eritema multiforme güneş gören ve kaşıma gibi travma altında olan vücut bölgelerinde oluşma eğilimi gösterir. Bu duruma “Koebner pozitif” adı verilir.

“Eritema multiforme minör” adı verilen türde, hastada sadece ciltte döküntü vardır ve ateş, eklem ağrısı gibi vücutta başka belirti yoktur. “Eritema multiforme major”de ise göz, genital bölge, ağız içi gibi “mukozal” bölge olarak adlandırılan yerlerde de su kabarcıkları veya yaralar oluşur ve bunlara ateş, halsizlik, eklem ağrısı, kas ağrısı gibi belirtiler eşlik edebilir.

Eritema multiforme lezyonları çoğunlukla bir rahatsızlık vermez ancak bazı kişilerde ciltte kaşıntı ve yanma olabilir. Ağız, genital bölge gibi yerlerde döküntü oluştuğunda ise ağrılı su toplamaları ve yaralar görülebilir. Hatta ağız içinin fazla etkilendiği durumlarda yemek yemek bile zorlaşabilir.

Eritema multiformenin birçok farklı nedeni olabilir. Ancak döküntülerin oluşmasını en sık tetikleyen “herpes simpleks” olarak bilinen uçuk virüsüdür. Genelde uçuk döküntüsü oluştuktan sonraki 2-18 gün içerisinde eritema multiforme döküntüsü başlar. “Mikoplazma” olarak bilinen genelde akciğerde enfeksiyon yapan bir bakteri, ilaçlar ve enfeksiyonlar da diğer sık nedenlerdendir. (Uçuk neden çıkar, nasıl geçer?)

Eritema multiforme hastalığı genelde birkaç hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Ancak sürekli uçuk çıkaran kişilerde hastalık sürekli tekrarlayabilir. Bu nedenle uçuk nedeni ile eritema multiforme gelişen birinde yıl boyunca uçuk için baskılayıcı ilaçlar kullanılmalıdır.

Eritema Multiforme Nedenleri

• Virüs enfeksiyonları (En sık uçuk virüsü)
• Bakteri enfeksiyonları
• Mantar enfeksiyonları
• Herhangi bir ilaç
• Kanser
• Lupus, iltihaplı romatizma gibi otoimmün hastalıklar
• Sarkoidoz hastalığı
• Alerjik kontakt dermatit olarak bilinen bir maddeye karşı gelişen alerjik reaksiyon

Eritema multiforme yapan ilaçlar arasında en sık ağrı kesiciler, antibiyotikler ve epilepsi ilaçları bulunur.

Eritema Multiforme Tedavisi

Eritema multiforme hastalığının tedavisinde öncelikle döküntüye neden olan durum bulunmalıdır. Enfeksiyon nedenli bir döküntü oluşmuşsa enfeksiyon tedavi edilmelidir.

Uçuk virüsüne bağlı oluşan eritema multiformede ise döküntüler genelde uçuk oluşumundan 2-18 gün sonra oluşur. Uçuk tedavisi de döküntü oluşmadan veya oluştuktan kısa bir süre sonra yapılması gerektiğinden uçuk için virüs öldürücü “antiviral” ilaçlar verilip verilmemesi doktor kararına göre değişebilir.

Döküntünün nedeni bir ilaç ise o ilaç hemen kesilmeli ve mümkünse tekrar alınmamalıdır.

Eritema multiforme döküntüleri için ilk kullanılması gereken “kortizon” içeren kremlerdir. Bu kremler döküntünün olduğu yere günde iki kere sürülür. Kaşıntı için de “antihistaminik” adı verilen kaşıntı ilaçları kullanılabilir.

Ağız içinde az miktarda döküntü olması durumunda yine “kortizon” içeren ağız içi kremler ve karışım gargaralar kullanılır. Ancak şiddetli ağız döküntüleri sonucu yeme ve içme fonksiyonları bozulan kişilerde hastalık toparlayana kadar kısa süreli, hastaneye yatırılarak veya ayaktan “kortizon” içeren hap, iğne ve serumlar kullanılır.

Uçuk virüsüne bağlı oluşan eritema multiformede tekrar oluşumu engellemek için 6 ay veya 1 yıl boyunca virüs baskılayıcı tedavi verilir. Bunun için en sık kullanılan ilaçlar “Asiklovir (Aklovir) 800 mg” ve “Valasiklovir (Valtrex) 500 mg”dır. Bu dozlar yeterli olmadığında 2 katına çıkarılabilir. Ancak bu ilaçları kullanırken belli aralıklar kan vermek ve kontrole gitmek gerekir.

Eritema Multiforme Ayırıcı Tanı

Eritema multiforme ile karışabilecek bazı hastalıklar bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

• Stevens-Johnson sendromu
• Ürtiker (Kurdeşen nedir?)
• Büllöz pemfigoid (Büllöz pemfigoid nedir?)
• Fiks ilaç erupsiyonu
• Paraneoplastik pemfigus
• Rowell sendromu
• Polimorf ışık erupsiyonu
• Küçük damar vasküliti
• Sweet sendromu

Eritema Multiforme Hakkında Sık Sorulan Sorular