Anjiokeratom (Angiokeratoma) Nedir? Neden Oluşur?

Anjiokeratom (Angiokeratoma) Nedir? Neden Oluşur, Nerelerde Görülür ve Nasıl Tedavi Edilir?

Anjiokeratom (anjiyokeratom / angiokeratoma), cildin yüzeyine yakın damarların genişlemesi ve bu alanın üzerindeki deride kalınlaşma ile ortaya çıkan, genellikle iyi huylu vasküler lezyonlardır. Çoğu zaman zararsızdır ancak görüntüsü, yerleşim bölgesi veya kanama riskinden dolayı hastalarda kaygıya yol açabilir. Özellikle testiste anjiokeratom, vajinada anjiokeratom, vulvada anjiokeratom, soliter anjiokeratom, skrotum anjiokeratomu gibi bölgelerde görüldüğünde daha çok dikkat çeker.

Bu yazıda, hastaların sık sorduğu “Anjiokeratom nedir?, Anjiokeratom neden olur?, Anjiokeratom hangi hastalıklarda görülür?, Anjiokeratom tedavisi nedir?, Anjiokeratom lazer tedavisi işe yarar mı?” gibi tüm soruları detaylı ve anlaşılır bir şekilde ele alıyorum.

Angiokeratoma Nedir?

Anjiokeratom; küçük, kabarık, genellikle kırmızı, mor, mavi-siyah renkte olabilen ve yüzeyi hafif pürüzlü görünen cilt lezyonlarıdır. Bu görünüm, hem alttaki genişlemiş damarların hem de üzerindeki epidermal kalınlaşmanın (hiperkeratoz) sonucudur.

Bilimsel olarak yapılan çalışmalarda, bu lezyonların deri biyopsisinde dermal damar genişlemesi, üstte ise hiperkeratoz ve akantoz ile karakterize olduğu belirtilmektedir. Bu da hastalığın tipik görünümünün oluşmasına katkı sağlar.

Anjiokeratom Neden Olur?

Anjiokeratom oluşumunda tek bir sebep yoktur; birçok farklı faktör etkili olabilir:

1. Kronik sürtünme ve travma

Skrotum, vulva veya bacak gibi daha fazla sürtünmeye maruz kalan bölgelerde daha sık görülür.

2. Yaşa bağlı değişiklikler

Özellikle Fordyce tipi anjiokeratom, ileri yaşlarda daha sık karşımıza çıkar.

3. Damar duvarında zayıflık

Yapısal olarak damarların genişlemeye yatkın olması lezyonların oluşmasına katkı sağlar.

4. Genetik hastalıklar

Bazı yaygın olmayan hastalıklarla birlikte görülebilir. Örneğin:

• Fabry hastalığı (angiokeratoma corporis diffusum)
  Bu hastalıkta gövde ve çevresinde yaygın anjiokeratom görülebilir.

5. Hormonal ve dolaşımsal etkenler

Bazı kişilerde dolaşım bozuklukları, damarlarda genişlemeyi kolaylaştırır.

Anjiokeratom Hangi Hastalıklarda Görülür?

Halk arasında bilinmese de anjiokeratom bazı hastalıklarla ilişkili olabilir:

• Fabry Hastalığı (en belirgin ilişki)
• Damar genişlemesine yol açan kronik damar hastalıkları
• Uzun süreli venöz yetmezlik

Ancak en sık görülen formlar — testiste anjiokeratom, vajinada anjiokeratom, soliter anjiokeratom — genellikle herhangi bir sistemik hastalığa bağlı değildir ve tamamen lokal iyi huylu oluşumlardır. Ancak yine de dermatolog tarafından diğer hastalıklardan ayrımı yapılmalıdır.

Anjiokeratomlar farklı klinik özelliklere sahip oldukları için Sharquie & Jabbar tarafından beş ana sınıfta incelenmiştir. Bu sınıflandırma, lezyonların oluşum biçimini, yerleşimini ve klinik davranışlarını anlamayı kolaylaştırır.

Anjiokeratom Türleri

1. Soliter Anjiokeratom / Multiple Anjiokeratom

Soliter anjiokeratom, vücudun herhangi bir bölgesinde tek bir lezyon olarak ortaya çıkar. Multiple formunda ise aynı bölgede birden fazla lezyon görülebilir.

Klinik özellikleri:

• En sık bacak, kol, gövde gibi bölgelerde görülür.
• Lezyonlar kabarık, koyu kırmızı, mor veya siyaha yakın renktedir.
• Çapları genellikle 1–5 mm arasındadır.
• Zaman zaman yüzeyinde kabalaşma ve pürüzlenme olabilir.

Neden oluşur?

• Tekrarlayan sürtünme, travma veya çarpma gibi mekanik faktörler önemli rol oynar.
• Bazen doğuştan damar duvarı hassasiyeti nedeniyle gelişebilir.

2. Fordyce Tipi Anjiokeratom

En yaygın görülen anjiokeratom tipidir ve çoğunlukla genital bölgelerde karşımıza çıkar.

Görüldüğü bölgeler:

• Testiste anjiokeratom (skrotum anjiokeratomu)
• Vajinada anjiokeratom
• Vulvada anjiokeratom

Klinik özellikleri:

• Çoklu, noktacık şeklinde, koyu kırmızı veya mor renkli kabarık lezyonlardır.
• Sürtünme alanında bulunduğundan travma sonrası kanamaya eğilimli olabilir.
• Yaş ilerledikçe daha sık görülür.

Kime daha sık olur?

• 40 yaş sonrası daha yaygındır ancak her yaş grubunda görülebilir.
• Dolaşım bozuklukları veya kronik basınç artışı olan kişilerde daha belirgin olabilir.

3. Angiokeratoma Corporis Diffusum

Bu tip, vücutta daha yaygın bir dağılım gösteren anjiokeratom türüdür.

Klinik özellikleri:

• Lezyonlar genellikle gövde, bel çevresi, kasık ve uyluk bölgelerinde çok sayıda bulunur.
• Milimetrik ama geniş alana yayılmış bir dağılım gösterir.
• Çocukluk veya genç erişkinlik döneminde başlayabilir.

Önemli not:

Bu tip en çok Fabry hastalığı gibi bazı kalıtsal metabolik hastalıklarla ilişkilidir.
Bu nedenle yaygın görüldüğünde dermatologlar sistemik hastalık açısından değerlendirme yapabilir.

Eşlik edebilecek durumlar (Fabry ile birlikte görülebilir):

• El ve ayaklarda yanma hissi
• Terleme azalması
• Böbrek fonksiyonlarında bozulma
• Kalp tutulumları

4. Angiokeratoma of Mibelli

Genellikle genç yaşlarda, özellikle el ve ayak parmaklarında ortaya çıkan bir anjiokeratom türüdür.

Klinik özellikleri:

• Parmakların üst kısmında koyu renkli, kabarık, küçük damar lezyonları şeklinde görülür.
• Soğuk havaya maruziyet sonrası daha belirgin hale gelebilir.
• Kadınlarda biraz daha sık görüldüğü bildirilmektedir.

Neden oluşur?

• Soğuğa bağlı damar daralmaları ve dolaşım değişiklikleri bu tipin gelişmesinde etkilidir.
• Bazı kişilerde damarsal yapısal hassasiyet olabilir.

5. Soliter Anjiokeratom Circumscriptum

Bu tür diğerlerinden farklıdır çünkü doğuştan olabilir ve sıklıkla erken yaşlarda fark edilir.

Klinik özellikleri:

• Vücudun belirli bir bölgesinde küme halinde, sınırları belirgin çoklu lezyonlar bulunur.
• En sık bacak, kalça ve gövde bölgelerinde görülür.
• Zaman içinde lezyonların sayısı veya boyutu artabilir.
• Deri yüzeyinde belirgin kabarıklık ve kalınlaşma olabilir.

Neden olur?

• Embriyonik dönemde damar gelişiminde meydana gelen lokal bir anomali sonucu ortaya çıktığı düşünülür.

Anjiokeratom Belirtileri

Hastaların en sık belirttiği şikayetler:

• Kabarık, koyu renkli küçük cilt lezyonları
• Bazen kaşıntı
• Travma sonrası kanama
• Estetik kaygı
• Skrotum veya vulvada toplu iğne başı şeklinde damar genişlemeleri

Genellikle ağrı yapmazlar ancak sürtünmeye maruz kalan bölgelerde tahriş olabilir.

Anjiokeratomun Tanısı Nasıl Konulur?

Dermatolog muayenesi çoğu zaman yeterlidir.
Şüpheli durumlarda:

• Dermatoskopi
• Cilt biyopsisi

yapılabilir. Genelde dışarıdan görünüm ve dermatoskopi ile yakından bakı ile tanı konulabilir. Ancak melanom gibi ciddi cilt hastalıklarıyla karışmaması için nadiren biyopsi gerekebilir.

Anjiokeratom Tedavisi

Anjiokeratomlar çoğunlukla iyi huylu lezyonlardır ve birçok hastada tedavi gerektirmez. Ancak bazı durumlarda hem estetik kaygılar hem de fonksiyonel şikâyetler nedeniyle müdahale gerekebilir.

Hangi durumlarda tedavi gerekir?

• Sık kanama: Özellikle testiste anjiokeratom veya vulvada anjiokeratom gibi sürtünmeye açık bölgelerde lezyonların travmayla kanama riski yüksektir.
• Tahriş veya ağrı: Sürtünmeye maruz kalan bölgelerde anjiokeratom bazen hassasiyet yaratabilir.
• Hızlı artış: Kısa sürede belirgin çoğalma veya büyüme olduğunda dermatolog kontrolü önerilir.
• Estetik rahatsızlık: Genital bölge veya görünür alanlarda kozmetik nedenlerle hastalar tedavi isteyebilir.

Tedavi seçenekleri hastanın lezyon sayısı, bölgesi, cilt tipi ve beklentilerine göre belirlenir.

Anjiokeratom Tedavi Yöntemleri

1. Lazer Tedavisi (Anjiokeratom Lazer Tedavisi)

Günümüzde en sık tercih edilen ve en etkili tedavi seçeneğidir.

Lazer tedavisi, anjiokeratom içindeki genişlemiş damarları hedefleyerek ısıtma ve pıhtılaştırma yoluyla lezyonu ortadan kaldırmayı amaçlar. Üzerindeki hiperkeratoz da işlem sonrası azalır.

Kullanılan lazer türleri:

• Nd:YAG lazer (1064 nm): Daha derin damarları hedefler; özellikle testis anjiokeratomları için sık kullanılır.
• CO₂ lazer: Yüzeysel buharlaştırma etkisiyle lezyonu katman katman kaldırır.
• Pulsed Dye Lazer (PDL): Hem yüzeysel hem orta derinlikteki damarları hedefler, renkli lezyonlarda oldukça etkilidir.

Lazer tedavisinin avantajları:

• Kanama minimaldir: Lazer ışığı damarları pıhtılaştırdığı için işlem sırasında kanama çok az olur.
• İyileşme hızlıdır: Çoğu hasta aynı gün günlük yaşamına dönebilir.
• İz riski düşüktür: Özellikle PDL ve Nd:YAG lazer yöntemleri iz bırakma ihtimalini azaltır.
• Renk düzelmesi belirgindir: Lezyonun koyu rengi hızla açılır.
• Tek seansta sonuç alınabilir: Ancak çoklu anjiokeratomlarda birkaç seans gerekebilir.

İşlem sırasında neler olur?

• Bölge lokal anestezi ile uyuşturulabilir.
• Lazer ışınları lezyona kısa atışlarla uygulanır.
• İşlem süresi genelde 5–20 dakika arasındadır.

2. Elektrokoter (Yakma İşlemi)

Elektrokoter, elektrik enerjisi ile ısı oluşturup lezyonun kontrollü şekilde tahrip edilmesini sağlar.

Hangi durumlarda tercih edilir?

• Tek veya az sayıda lezyonu olan kişilerde
• Lazer imkânı olmayan durumlarda
• Daha ekonomik bir çözüm arandığında

Özellikleri:

• Lokal anestezi altında yapılır.
• İşlem sırasında hafif yanık kokusu olabilir (normaldir).
• Küçük kabuklanma ve hafif kızarıklık oluşabilir.

Genital bölgedeki çok sayıda anjiokeratomda elektrokoter işlemi daha fazla iz riskine yol açabileceği için çoğu hekim lazeri önceler.

3. Kriyoterapi (Dondurma Tedavisi)

Kriyoterapi, anjiokeratomların kontrollü olarak sıvı nitrojen ile dondurulması işlemidir.

Avantajları:

• Hızlı uygulanır
• Ek anestezi ihtiyacı azdır
• Küçük lezyonlarda etkilidir

Dikkat edilmesi gerekenler:

• Dondurma sonrası geçici kabarma ve kabuklanma olabilir.
• Koyu tenli kişilerde pigment değişikliklerine yol açabileceği için dikkatli kullanılmalıdır.

Kriyoterapi, özellikle soliter anjiokeratomlarda iyi bir seçenektir.

4. Cerrahi Eksizyon

Cerrahi çıkarma, anjiokeratom tedavisinde en az tercih edilen yöntemdir.

Ne zaman gereklidir?

• Çok büyük, kabarık ve travmaya açık lezyonlar
• Diğer tedavilerin uygun olmadığı nadir vakalar
• Kesin tanı için biyopsi ile çıkarılması gereken şüpheli durumlar

Özellikleri:

• Lokal anestezi altında yapılır.
• Çıkarılan bölgeye dikiş atılabilir.
• İz kalma ihtimali diğer yöntemlere göre yüksektir.

Bu nedenle genellikle lazer seçenekleri varken cerrahi eksizyon daha arka planda tutulur.

Anjiokeratom Bitkisel Tedavi Var mı?

Bilimsel olarak anjiokeratomu ortadan kaldıran bir bitkisel tedavi yoktur.
Bitkisel yöntemler sadece tahrişi azaltabilir, lezyonu yok etmez.

Behçet Hastalığı ve Anjiokeratom

Behçet hastalığı ile anjiokeratom arasında doğrudan bir bağlantı gösterilmemiştir.
İki hastalık bir arada bulunabilir ancak biri diğerine neden olmaz.

Anjiokeratom Zararlı mı?

❌ Kansere dönüşmez
❌ Testis kanseri ile ilişkisi yoktur
❌ Bulaşıcı değildir

✔ Genellikle iyi huyludur
✔ İstenirse lazerle tamamen tedavi edilebilir
✔ Dilerseniz estetik olarak da düzeltilebilir